Onufri eshte nga VALESHI
Ka nje version te mundeshem dhe te vetmin qe onufri ka lindur dhe eshte rritur ne Valesh.Nuk ka as nje arsnjë dhe asnje llogjike tjeter qe ky te kete lindur ne ndonje vend tjetrer.
Cilat jane arsyet qe ka lindur ne Valesh.
1-Valeshi gjendet ne zonën shpatit të sipërm që historikisht ka qenë i papushtuar nga Turqia.
Kriptokristianizmi në shpat që përflitet shumë nga historianët ka qenë një perudhë e shkurtër tranzicioni nga shpataraket për të ruajtur dhe trazhguar në vazhdimesi kristianizmin dhe kjo ka ndodhur ne shekullin e 19 dhe vecanërisht pas reformave të tanzimatit e cila arriti që te myslimanizojë disa fshatëra të shpatit të sipërm dhe të poshtëm si Gjyrala,Lleshani,Lukani,Shilbatra etj:Pra ishte një tranzicion normal nga kristianizmi në myslimanizem ashtu sikurse ka ndodhur me gjithe pjesen tjetër të shqiptarëve që u myslimanizua që ne fillimet e pushtimit turk.Nuk mendoj që besimi i marrë me zor nga pushtuesi të harrohej lehtë sepse ky ishte një besim shekullorë dhe e dyta besimi mysliman që u zëvendësua nuk jepte ndonjë zgjidhje më të bukur nga ana formale të ceremonive të tëre fetare.Dhe sot ceromonitë që oganizojnë kishat për dasma janë mbleslënse për xhamitë.Kështu që kristianizmi u harrua si rezultat i shtypjes se gjatë te Turqisë.
2-Valëshi bën pjesë në atë zonë ku mbreteroi pushteti i Skenderbeut me Πrincin e tyre Gjergj Arianiti dhe si rezultat i saj krenaria për të qënë të pavarur dhe të krishtert ishte në lartesine më të madhe.
3-Valëshi ishte fshati kufi me fshatin e Galigatit i cili sipas Profesor Pren Toçi ,Galigati ka qenë qender e rëndësishme kishtare në epoken e Gjergj Arianitit.Gjergj Arianiti sherbest fetare dhe festat i festonte pikerisht ne kete manastir. Kete e verteton dhe Fan Noli kur flet per Gjergj Golemin ("He brought together his last resistance force between 1460 and 1462. In an open front, Mehmet II ordered movements into Albania to engage a group of Arianiti's warriors. He then surrounded Gjergj Arianiti by moving through the valley of Furka all the way through Shushicë. Fierce engagements began, but Sopoti was not captured and the Ottoman encirclement failed. The people compared Gjergj Arianiti to Skanderbeg. To celebrate this victory, the army was taken to Galigat after the Ottomans had fully left Albania. However, when the Ottomans heard of this, they traveled back to Albania at night. The fortress of Sopot, left with a garrison chosen by Arianiti, still could not be taken. Only through bribery and treachery was it possible for the castle be taken. The Ottoman commander, took advantage of Arianiti's absence by launching a large attack with his main army. The Ottomans soon entered the castle, and in revenge for the defeats they had suffered, the entire population was massacred.[clarific" )
Gjergji Arianiti
Ky eshte varianti ne Anglisht do te mundohemi te e perkthejme ne Shqip{"Ai mblodhi të gjitha forcat rezistuese midis viteve 1460-1462.Në front të hapur Mehmeti i II lëvizjen për në Shqipëri për të luftuar një grup luftarësh të Arianitit.Atëhere Ai e rrethoi Gjergji Arianitin duke lëvizur në luginën Furka në të gjitha drejtimet nëpërmjet Shushicës.Lufta e fortë filloi,por Sopoti nuk ishte kapur dhe përforcimet otomane ishin thyer.Populli e krahasonte Gjergji Arianitin me Skenderbeun.Për të festuar këtë fitore ushtria ishte tërhequr në Galigat,pasi Otomanët e kishin lënë përfundimisht Shqipërinë.Por kur Otomanët dëgjuan për këtë(festim) ,Ata udhëtuan përsëri për në Shqipëri natën.Fortesa e Sopotit ishte lënë me një garnizon të zgjedhur nga Gjergji Arianiti e cila nuk mund të merrej.Kalaja mundet që te merrej vetëm me tradhëti ose korrupsin pagesë.Komandantët osmanë morën avntazhin e mungesës së Arianitit duke ndërrmarrë një sulmë të gjërë me ushtrinë e tyre kryesore.Otomanët shpejt hynë në kala dhe në dënim për humbjet që ata kishin vuajtur vranë tërë popullësinë ".
Ne keto kushte dhe manastiri i Galigatit pati jetën e shkurtër se Turqit e morën dhe e shkatërruan,popullësinë e fshtit Galigat e myslimanizuan.Por besimtaret festonin natene ne gërmadhat e manastirit .Manastiri ishte dhe shkollë për edukimin e kohës.Bëheshin piktura ....etj..
Me kalimin e viteve u be e jashtëmodës festmi në fshehtësi ne Galigat kur mund te festohej diten ne kishen e Shen Nikolles ne Valesh.Keshtu qe kisha e shen Nikolles mori përgjegjësinë festimit të festave që nuk festoheshin më në manastirin e Galigatit por edhe pergjegjesine e arsimimit të metejshëm të brezave me kulturë fetare kristiane.
Këtë e vërteton dhe Elefteria Nikolaidhi në librin e saj për shpatin se kisha e shën Nikollës në Valësh jepte mësime mastiri që do të thonë shkollë e mirfilltë fetare.
4-Në këto kushte Valëshi kishte kushte të mira zhvillimi ,Kishte mjedisin e nevojshëm kristian,kishte institutcionet që pregatiste breza për vazhdimëdinë e kristianizmitn si dhe kishte lirinë e nevojshme për të e bëre këtë,se nuk ishte vend i pushtuar por i lirë brenda pushtimit të përgjithshëm
5-Onufri jetoi në një epokë shumë të vështirë për kristianizmin në përgjithësi sepse Turqia kishte marrë supërxhiron e vet gjigande nën drejtimin e Sulltanit Sulejmanit të Madhërishëm icili jo vetëm që ishtoi teritoret Turqisë në mënyrë të tmerrshme duke arritur deri në Vjenë dhe kërcënohej Europa ,por dhe nxori kanunin e tij mbizotërues në gjithë tokat e pushtuara Sharia qe drejtonte të gjithë veprimtarinë brenda juridiksionit të vet me ligje fetare.
-
Sulejmani i madhërishëm
Vidjo e publikuar se fundit ne internet ku myslimanet e Shtetit islamik theren 20
egjyptane vetem se ata ishin te besimit kristian si dhe propoganda e keqe kundër kristianizmit verteton ne praktike historine e sulltanizmit per popullsine kristiane ne pergjithesi dhe ate shpatarake ne vecanti.Te njejtin fat prerje koke kishte ndodhur dhe me Kostandin Ogen i njohur si piktori prift Kostandin Shpataraku.
Kjo llojë jete detyruese nuk mundet që të lejonte në asnjë vend tjetër të behej Onufri Onufër vecse në Shpat dhe në Valësh.Shpati në këtë kohë varej nga Ohëri i cili kishte rënë nën pushtimin turk dhe per kete arsye Onufri ngeli Papa i pare ne gjithë kete zonë me vend strhim në Valësh.Pra nuk ishte thjesht një piktor pas bizantin por një prift i martuar dhe prifti nr1 Papa e pare,
6-Nuk mundet të dalin talente kështu kot së koti pa patur shumë njerzë që të konkuronin dhe nga ky konkurim nga shkolla e manastirit të shën Nikollës në Valësh pas Onufrit doli dhe i biri i tijë,doli Kostandin Oga(Shpataraku) dhe i biri i tijë.
7-Kur flasim për manastir ortodoks shpesh na vete mendja për manastir grek në shpat.Jo manastiri nuk ka qenë grek por manastir shqiptar pas bizantin ashtu sikurse kanë qenë të gjithë manastiret e bizantit para se të dilte në skenë shteti grek që u mundua që të e deformoje historinë cdo gjë ilire e quajti greke dhe këte e shiti me mjeshtëri gjithë botës .
8-Onufri ka pikturuar dhe ka shkruajtur dhe shkrimi i tije është ilirisht.
9-Ne që lindëm më pas dhe që bëmë shkrojat shqipe më pas nuk e kuptuam Onufrin që të bënim shkrojat e tijë ilire.
10-Nuk është rastësi që shkolla e parë shqipe njihet me dokumenta në shpat në 1900,ka dhe disa burime të tjera që flasin pak më parë pikërisht në valësh sepse ishte qendër zhvillimore,arsimore me traditë
11.Tani në Valësh ekziston dhe një mbiemër Shënplaku që gjendet i deformuar nga koha si Shimplaku ,Shenplaku Shumplaku etj ,por ky mbiemer mundet të jetë dhe pasardhës të Onufërit.Se ky ishte plaku i shenjtë që mundet të jetë trashguar ky mbiemër.
<!..ju lutem qe te e pasuroni kete faqe ,shperndajeni sa me shume dhe shikoni dhe linkun e meposhtem sq.wikipedia.org/wiki/Onufri
me qëllim që para se të bindim të tjerët le të bindim vetveten
11-piktura që ka bërë për shën Gjergjin është rikujtim i princit të shpatit Gjergji Arianiti.
12-pikturat qëka bërë ,në vendet që i ka bërë janë me qendër Valëshin ,Në Valësh,NëBerat,NëShelcan,Ne Kastoria etj
Kjo ishte harta e shtetit te Skenderbeut ku shpati mbante pjesen kryesore ate te hyrjes lindore
nga ku ishte the rruga biologjike e hyrjes se ushtrise turke
Këtë hartë e publikojmë me qëllim që të e shohin ata që besojnë gabimisht ose në mënre tinzare se Onufri ka lindur në Kastoria Greqi ose që ka lindur në Berat Shqipëri ,Të binden më në fund se kur gjyshi dhe babai i Onufrit luftonte krah për krah me princin e tyre Gjergj Arianitin dhe Skënderbeun për të mbojtur kristianizmin nuk ekzistonte as Kastoriaja Kristiane dhe as Berati Kristian.Në këto kusht të zymta nuk mundet që të rritet një brez njerzësh që këta të kishin dhe më të famshmit midis tyre si Onufri ,i biri Nikolla dhe Kostandin Shpataraku me të birin e tijë.Të dashur miq është në nderin e autoriteteve shtetërore që të shpallin vendlindjen e Onufrit në Valësh si dhe ti bëjnë monumentet e meritueshme me qëllim ky kollos i kristianiymit dhe kulturës shqiptare të shikohet dhe studiohet më me vëmendje nga artëdashësit dhe kultura shqiptare në përgjithësi
Sipas Elefteria Nikolaidhi ne librin e saj Kriptokristianet e Shpatit ne fqen130 varianti greqisht shkruan se pikturat e shenjta te pikturuar nga Kostandin Shpataraku ne vitet 1736-1765 shpetuan ne Vithkuq,Kavalle,Adrenica,Monastiri i shen Nikolles ne Elbasan
Informacione për Valëshin nga Vangjel Çullhaj
Një foto të Papa Totasit, Priftit që bashkëpunoi me ONUFRIN për pikturimin e Kishës së Valëshit.
